1.انگیزه درونی با عنوان راهکاری برای شکل دهی رفتار- 30 آذر 1399

سلام با اولین پادکست از مجموعه انگیزه درونی با عنوان راهکاری برای شکل دهی رفتار کنارت هستم.

قبل از هر چیز ازت می خوام برای چند دقیقه به این دوتا کلمه فکر کنی. تشویق…تنبیه…

این کلمه ها چه احساس و چه فکرهایی رو برات ایجاد می کنن؟ با شنیدن این دو تا کلمه یاد چه خاطراتی می افتی؟ یاد پدر و مادر خودت افتادی؟ یاد لذتی که از جایزه گرفتن می بردی؟ یا حس ترس یا نگرانی با حتی خشم و نفرت رو پشت کلمه تنبیه احساس کردی؟ تا حالا چندبار بابت خطای نکرده تنبیه شدی یا بابت کار خوب نکرده ات تشویق شدی؟ چندبار انتظار تنبیه داشتی و خطر از بیخ گوشت رد شد؟ چند بار کار خوبی کردی و کسی اون رو ندید؟ اقلا وقتی این دو تا کلمه رو می گم چه تصاویری توی ذهنت میاد؟

من وقتی این کلمه ها رو می شنون دوتا تصویر کاملا متفاوت به طور همزمان توی ذهنم رژه می ره. اول تصویر چوب و فلک و مکتبخونه های قدیم، و دوم تصویر سگ پاولوف. نمی دونم این سگ رو می شناسی یا نه، اما این سگ به شدت روی سرنوشت خیلی از ما اثر داشته.

داستان ازین قراره که ایوان پاولوف، روانشناس روس، برای اولین بار داستان شرطی شدن رو مطرح کرد. اون هر روز قبل از دادن غذا به سگش زنگی رو به صدا در می آورد، به مرور متوجه شد بزاق دهن سگ، که واکنشی به حضور غذاست حتی بدون وجود غذا و مهر با زدن زنگ ترشح می شه.

یعنی صدای زنگ هم برای سگ همون معنای وجود غذا رو پیدا کرد. در واقع سگ شرطی شده بود. بعدها اسکینر بیشتر روی شرطی شدن به شمل فعال کار کرد و نقش تشویق و تنبیه رو تو شکل گیری رفتار افراد توضیح داد. قصد ندارم اینجا بحث علمی راه بندازم.

می خوام بگم، در نهایت علم به این نتیجه رسید که توی انسان و حیوانات رفتاری که پاداش بگیره یا باعث حذف یه عامل ناخوشایند بشه، تقویت و تکرار می شه. از طرفی اگه رفتاری منجر به یه تنبیه یا حذف محرک خوشایند بشه، به احتمال کمتری تکرار می شه.

یادمه یه بار به جا یه آزمایش جالب خوندم که می گفت اگر موش با فشار دادن یه اهرم باعث بشه ماده مخدر بهش تزریق بشه، انقدر اهرم رو فشار می ده تا اوردوز بکنه و بمیره.

دانشمندا معتقدند انسان هم یه همچین رفتار هایی داره. یعنی اگه بابت رفتاری بهش جایزه و پاداش بده احتمالا اون رفتار رو تکرار می کنه و اگه تنبیه بشه رفتار رو تکرار نمی کنه.

و اینجوری شد که تجربه  ما در زمینه تشویق و تنبیه پشتوانه علمی هم پیدا کرد. انگار که علم به والدین مجوز تشویق و تنبیه رو داد.

اما داستان به همینجا ختم نشد. چند سال بعد یه سری محقق دیگه روی این موضوع کار کردند که کودک انسان توانمندی های بیش‌تری داره و می شه به جای تشویق و تنبیه از راهکارهای دیگه ای برای شکل دادن رفتارش استفاده کرد. شیوه هایی که به کودک کمک می کنه برای رفتارش انگیزه های درونی داشته باشه. با ما باش تا بیشتر درباره انگیزه های درونی حرف بزنیم.

شما از طریق سایت و اینستاگرام آکام میتوانید با مشاوران ما درخصوص چگونگی شکل دهی رفتار کودکان خود گفتگو کنیم.