2.شکل گیری و اهمیت انگیزه درونی تا چه اندازه در زندگی کودک نقش دارد؟

سلام … با دومین پادکست از مجموعه پادکستهای انگیزه درونی با موضوع شکل گیری و اهمیت انگیزه درونی کنارت هستم.

همه ما تعاریف مختلف و رنگ به رنگی از انگیزه داریم. همه ما فکر می کنیم علتهای اصلی پشت همه رفتارهای ما، انگیزه های ما هستند. اگه ما تلاش می کنیم خونمون رو مرتب نگهداریم ممکنه به این دلیل باشه که دوست داریم دیگران از سلیقه و نظرمون تعریف کنند. اگه دوست داریم فرزندمون رو خوب بزرگ کنیم شاید دلیلش اینه که دوست داریم در آینده عصای دستمون بشن.

یا اگه مثلا بهشون اخم می کنیم دلیلش اینه که دوست داریم خوب تربیت بشه. حالا کاری ندارم به این که این اخم چه قدر می تونه به ما کمک کنه تا به هدفمون برسیم. اینکه دوست داریم همه ما رو آدم با سلیقه ای بدونن و بچه های خوبی تربیت کنیم. می شه انگیزه ما از مرتب بودن یا اخممون به فرزندمون. می بینی؟ این انگیزه های ما برای به دست آوردن دست آوردهای مختلفه که ما رو ترغیب می کنه رفتارهای خاصی داشته باشیم. و البته که عوامل دیگه ای هم تو شکل دهی رفتار ما موثره که بعدا دربارشون حرف می زنیم.

به طور کلی می شه انگیزه ها رو به دو دسته کلی تقسیم کرد. انگیزه های درونی و انگیزه های بیرونی.

انگیزه های بیرونی، عوامل مشوقی هستند که بیرون از خود من وجود دارند و منو به انجام کاری ترغیب می کنند. مثلا من امروز توی محیط کارم به خوبی وظایفم رو انجام می دم. چون می دونم رییسم داره با دوربین چک می کنه چه طور دارم کار می کنم. اگه بد کار کنم ممکنه توبیخم کنه و اگه خوب کار کنم احتمالا بهم پاداش می ده. پس در واقع برای اینکه بتونم به اون پاداش برسم یا از توبیخ خودم رو نجات بدم وظایفم رو انجام می دم.

انگیزه های درونی یعنی عوامل محرک و ترغیب کننده ای که از درون خود ما ریشه می گیره.  ما رو به سمت انجام فعالیت خاصی سوق می ده. (اهمیت انگیزه درونی)

مثلا اینکه من دوست دارم وظیفه شغلی ام رو به خوبی انجام بدم. نه به این دلیل که پاداش بگیرم یا توبیخ نشم. بلکه به این خاطر که دوست دارم کارمند وظیفه شناسی باشم.

در واقع خودم از خودم انتظار دارم و دوست دارم با انجام وظیفه ام به شکل مطلوب از درون إحساس رضایت نسبت به خودم و عملکردم داشته باشم. شکل غایی این حالت اینه که من حتی اگر دیگران هم ندونن چه قدر وظیفه شناس هستم. باز دلم می خواد به خاطر خودم وظیفه شناس باشم و کارهام رو به خوبی انجام بدم. که خوب این حالت تقریبا می شه گفت خیلی به ندرت اتفاق می افته، اگه نگیم هرگز اتفاق نمی افته. معمولا در حالت مطلوب ممکنه ما انگیزه های درونی داشته باشیم اما به هر حال از تشویق های بیرونی هم خوشحال می شیم و دوست داریم اونها رو به دست بیاریم.

حالا لطفا به دو تا حالتی که گفتیم کمی فکر کن… اینکه من صرفا به خاطر گرفتن پاداش یا فرار از توبیخ وظیفم رو به خوبی انجام می دم، یا اینکه از درون هم دوست دارم وظیفه شناس باشم…. فکر می کنی تو کدوم حالت موفق تر عمل می کنم؟ فکر می کنی خودم تو کدوم حالت بعد از انجام کار حس بهتری دارم؟ درسته که گرفتن پاداش لذت بخشه، اما تو کدوم حالت إحساس خرسندی و حال خوبم پایدارتره؟ شما اگه جای من بودی در کدوم حالت حس بهتری نسبت به شغلت داشتی؟

لطفا چند لحظه به جواب این سوالات فکر کن….

حالا فکر کن کنار اینکه خودت دلت می خواد کارمند خوبی باشی، گه گاه به خاطر عملکرد خوبت پاداش هم دریافت کنی. یا ازت تقدیر بشه. اینجا چه حسی داری؟

قطعا هر کدوم ما می تونیم جوابهای مختلفی به این سوال بدیم. اما آنچه که آمار می گه اینه که بیشتر افراد در شرایطی احساس بهتری نسبت به کارشون دارن که از درون انگیزه کافی داشته باشند. نه اینکه به خاطر پاداش یا ترس از توبیخ کارشون رو انجام بدن. بچه ها هم همین طور هستند. اگه اونها به مرور انگیزه هایی رو از درون خودشون برای انجام رفتارهای خوب داشته باشن، حس بهتری نسبت به انجام رفتار مناسب پیدا می کنند.

این أصلا به اون معنا نیست که أصلا بچه ها رو تشویق نکنیم. یا أصلا به شکل کلامی کارهای خوب اونها رو تایید نکنیم. مهم اینه که بیشتر از افرین گفتن از راهکارهای دیگه ای برای شکل دهی رفتار استفاده کنیم. اینکه چه طور تشویق کنیم هم خیلی مهمه که باید مفصل دربارش صحبت کنیم. تلاش می کنیم کنار همدیگه هم شیوه های درست تشویق و تنبیه رو بررسی کنیم. و هم اینکه راهکارهایی برای شکل دهی انگیزه درونی توی بچه ها برای انجام رفتار درست پیدا کنیم. با ما همراه بمون تا در پادکستهای بعدی بیشتر در مورد شکل گیری و اهمیت انگیزه درونی صحبت کنیم .