6 فایده نگهداری از حیوانات خانگی برای تربیت کودک-آکام

زندگی انسان و حیوان همیشه در تعامل و نزدیکی قابل توجهی با یکدیگر بوده است. اما این روزها آپارتمان نشینی دسترسی ما را به حیوانات کمتر کرده و به همان نسبت، بهره آموزشی که بچه‌ها می‌توانستند از تعامل با یک حیوان اهلی خانگی ببرند به حداقل رسیده است.

در عین حال خیلی از خانواده‌ها از ترس بیماری یا آسیب‌های دیگر اجازه نزدیک شدن فرزندشان به حیوانات را نمی‌دهند و بچه‌ها تجربه چندانی از زندگی طبیعی جانوران، مهربانی حیوانات، مراقبت از یک موجود دیگر و… ندارند.

اما در چنین شرایطی کار درست چیست؟ آیا حیوانات واقعا برای تربیت کودک مهم هستند؟ آیا باید به فکر آوردن یک حیوان خانگی و یک همبازی کوچک برای فرزندتان باشید؟

پاسخ روانشناس‌ها به این سوالات همیشه مثبت است. در واقع حیوانات اهلی و خانگی آنقدر برای تربیت فرزند سودمند هستند که در مقابل آن آسیب‌ها بسیار ناچیز به نظر می‌رسند. مگر این که کودک دچار اختلالات ذهنی یا اختلال سلوک (یک نوع اختلال رفتاری که در آن کودک به جانداران دیگر آسیب وارد می‌کند) باشد که در آن صورت نگهداری از حیوان به صلاح هیچ کس نیست.

چرا داشتن حیوانات خانگی برای کودک اهمیت دارد؟

1- یادگیری زندگی از روی یک مدل واقعی:

کودک با مشاهده سیر زندگی یک حیوان نسبت به روندهای طبیعی، مثل تولد، رشد، استقلال، تولید مثل، مرگ و… آگاهی پیدا می‌کند. در این صورت جواب بسیاری از سوالات دشواری را که کودک به مرور زمان از شما خواهد پرسید، می‌توانید به صورت عینی و عملی با مشاهده زندگی حیوان خانگی به او بدهید. مثلا وقتی کودک می‌پرسد بچه چطور به دنیا می‌آید یا آدم‌ها چطوری می‌میرند، شما می‌توانید مفهوم تولد و مرگ را با نشان دادن زندگی حیوان برای او توضیح دهید.

2- پرورش مهارت‌های اجتماعی:

تعامل با یک موجود زنده باعث می‌شود کودک اجتماعی‌تر و با خلقیاتی پخته‌تر بار بیاید. کودک نسبت به حیوان خانگی حس مراقبت، فداکاری، حمایت و مسئولیت شناسی دارد. این عشق کم نظیر از او انسان بهتر، صبورتر و باملاحظه‌تری خواهد ساخت.

3- تمرین استقلال شخصی:

کودکی که از یک حیوان نگهداری می‌کند، می‌آموزد که چطور باید نیازهای خودش مثل غذا، استراحت، حمام و… را هم برآورده کند. این کودکان معمولا مستقل‌تر بار می‌آیند و در زندگی شخصی منظم‌تر هستند.

4- تعامل و تحرک به جای یک جا نشستن:

سرگرم شدن کودک با حیوان خانگی باعث می‌شود کودک همه وقتش را پای کامپیوتر یا تلویزیون نگذراند. حیوان خانگی کودک را وادار به فعالیت بدنی و از آن مهم‌تر «تعامل» با یک موجود زنده دیگر می‌کند.

5- افزایش دانش و بینش کودک:

مشاهده روند طبیعی زندگی حیوانات باعث شکل گیری سوالاتی در ذهن کودک می‌شود که کنجکاوی او را پرورش می‌دهد. کودک کنجکاو برای یافتن جواب سوال‌هایش شروع به جست و جو می‌کند و در نتیجه دانش و بینش او نسبت به طبیعت و دنیای پیرامونش بیشتر می‌شود.

وقتی از دانش حرف می‌زنیم، منظورمان اطلاعات عمومی کودک درباره حیوانات مختلف است. اما وقتی از «بینش» صحبت به میان می‌آید سطح بالاتری از شناخت و آگاهی را مد نظر داریم. مثلا کودکی که با حیوانات سر و کار دارد، می‌آموزد که «گونه» های مختلف «نیاز»های مختلف دارند. در واقع او به چشم می‌بیند که ویژگی‌ها و سبک زندگی هر حیوانی با دیگری متفاوت است پس انسان‌ها هم در دنیا با هم تفاوت‌های زیادی دارند. بنابراین باید متناسب با روحیات و نیازهای هر کدام از آنها برخورد کرد.

6- احساس سودمندی و اعتماد به نفس بیشتر:

مراقبت از یک حیوان به فرزندتان احساس سودمندی و اعتماد به نفس می‌دهد. او در مقایسه با دیگر کودکان مهارت‌هایی دارد که تنها به دلیل مراقبت از یک موجود زنده و ضعیف به دست آمده‌اند. او می‌داند که در زندگی یک موجود ضعیف‌تر از خودش نقشی مهم و کلیدی دارد و از این طریق هم توانایی‌هایش را می‌شناسد و هم به خودباوری می‌رسد.

چند نکته برای نگهداری از حیوانات خانگی

• سعی کنید حیوان خانگی را نخرید، بلکه آن را به سرپرستی بگیرید. با این کار هم به فرزندتان حمایت و رسیدگی به یک موجود ناتوان و نیازمند را آموزش داده‌اید و هم با حیوان شبیه به کالا برخورد نکرده‌اید. برخورد کالایی داشتن با حیوان باعث می‌شود کودک احساس مسئولیت کمتری نسبت به آن موجود زنده داشته باشد و به جای آن که حیوان را دوست خود بداند، خود را مالک و صاحب اختیار آن تصور کند.
• برخی کودکان ممکن است به موی حیوانات آلرژی داشته باشند. بنابراین قبل از آوردن حیوان خانگی مطمئن شوید که مشکل پزشکی در میان نیست.
•  معمولا با استحمام و زدن واکسن، حیوانات کاملا پاکیزه می‌شوند و احتمال انتقال بیماری از آنها به حداقل می‌رسد. بنابراین مراقب بهداشت حیوان باشید تا دغدغه‌هایتان از بابت سلامتی فرزندتان برطرف شود.
• اگر فرزندتان کوچکتر از آن است که مفهوم مراقبت را درک کند و ممکن است به حیوان آسیب برساند، از آوردن حیوان خانگی مثل سگ، گربه، سنجاب، همستر و… خودداری کنید. معمولا سن بالای 3 سال بهترین زمان آوردن یک حیوان خانگی و مراقبت از آن است. در سنین پایین‌تر می‌توانید پرنده، ماهی، لاک پشت یا هر حیوان دیگری را که فضای زندگی‌اش از فضای زندگی شما جدا است تهیه کنید تا از آسیب‌های احتمالی کودک در امان باشد.
• اگر فرزندتان از حیوانات می‌ترسد. بهتر است قبل از آوردن حیوانات خانگی او را با جانوران کوچک و بی‌آزار آشنا کنید. اما این آشنایی نباید با زور و اجبار باشد. از کارتون‌ها و قصه‌هایی که شخصیت محوری آنها یک حیوان است کمک بگیرید و هر از گاهی با فرزندتان به طبیعت و تماشای حیوانات بروید. اسب‌های آزاد در دشت را نگاه کنید. به گاو و گوسفندان در روستا نزدیک شوید. و سری به باغ وحش بزنید تا فرزندتان نسبت به گونه‌های مختلف جانوری آگاهی پیدا کند.