انواع بازی های مربوط به کودکان سنین 1 الی 3 ساله

یک تا سه سالگی معمولا سن نوپایی کودک نامیده می شود. کودک در این بازه سنی بسیار کنجکاو می شود. و چون قدرت حرکتی بیشتری دارد. در محیط اطراف بیشتر این سو و آن سو می رود و به کنکاش می پردازد. ممکن است تعامل با کودک در این سن چالش برانگیزتر از قبل شود. اما فرصت بازی کمک زیادی خواهد کرد تا رابطه امن را با کودک بهبود بخشیم و به او کمک کنیم تا ضمن کسب مهارت کاری کنیم که انرژی و فعالیت هایش به شکلی هدفمند هدایت شود. برخی از بازیها و فعالیتهای پیشنهادی برای این بازه سنی در ادامه آمده است.

در اینجا به 13 نوع بازی که میتواند برای کودکان تا سه ساله مناسب باشد میپردازیم

1. بازی های حرکتی

انواع بازی های حرکتی در این سن قابل اجراست. کودک احتمالا در این بازه سنی می تواند به خوبی راه برود، بدود، بپرد و یا بگیرد و پرتاب کند. برای همین می توان با انواع بازی های جست و خیز دار او را سرگرم کرد. این بازی ها می تواند سبب بالا رفتن انتقال دهنده های عصبی شادی افرین در مغز شود. پس اگر والدین و مراقبن هم در این بازی ها با کودک همراه شوند، هم خودشان و هم کودک لذت خواهند برد و احتمالا بانشاط تر می شوند. این بازی ها مهارتهای حرکتی درشت هم را ارتقا می دهد. رفتن به پارک و تعامل با همسالان ضمن بازی های حرکتی می تواند فرصت تعاملات اجتماعی را به کودک بدهد و منجر به رشد عاطفی- اجتماعی او خواهد شد. او یاد خواهد گرفت نوبت را رعایت کند و به حقوق دیگران احترام بگذارد.

2. بازی با رنگها

در حدود ۱۸ ماهگی کم کم آموزش رنگ به کودک را آغاز می کنیم. اما تا بعد از دو سال نمی توان انتظار داشت کودک رنگها را به خوبی بشناسد. برای این آموزش می توان بازی های مختلفی طراحی کرد. اما باید مراقب بود در بازی آموزشی افراط نشود، چرا که لذت بازی از کودک گرفته می شود و او می فهمد که هر وقت قرار است این بازی را بکند، قصد مادر آموزش رنگها به اوست. و این دیگر چندان لذت بخش نخواهد بود.

از بعد از ۱۸ ماهگی می توان کم کم به آموزش رنگها پرداخت. این کار باید به تدریج اتفاق بیفتد مثلا برای مدتی روی رنگ آبی تمرکز کنیم. مثلا به کودک بگوییم، توپهای آبی مثل توپ آبی که دست من است را جمع کن. یا بعد از مدتی بگوییم، بیا با هم لباسهای آبی رنگ را جدا کنیم. بعد از مدتی سراغ رنگ بعدی برویم. می توانیم یک تخته یا سینی آبی به کودک بدهیم و از او بخواهیم هر چه وسیله آبی هست درون سینی بگذارد.

3. من می گم…

این بازی ترجمه بازی سایمون می گه… است. در این بازی شما یا هر کدام از بازیکن ها که قصد دارید رهبری گروه را به عهده بگیرید. می توانید در جایگاه سایمون باشید و به بقیه دستور دهید همان کاری را که می گویید انجام دهند. این کار دقت و تمرکز کودک را افزایش می دهد و از آنجا که کودک قادر است دستورات دو کلمه ای را دنبال کند، به احتمال زیاد در درک دستورات مشکلی نخواهد داشت.

شما می توانید دستوراتی مثل :من می گم بشین، یا حالا پاشو بدهید. این بازی روی توانمندی های حرکتی و هماهنگی نیز موثر است. فقط به خاطر داشته باشید این بازی نوبتی است و باید نوبت همه بازیکنها در آن رعایت شود. به علاوه آنکه با دادن رستورهایی مثل ارنج دستت را بگیر، می توانیم قسمتهای مختلف بدن را هم به کودک آموزش دهیم. اگر کودک هنوز بعضی قسمتها و فرامین را نمی شناسد می توانیم خودمان به عنوان الگو ان کار را انجام دهیم.

4. قایم باشک

این بازی ضمن آنکه بسیار حرکتی است، به کودک کمک می کند تا درباره موقعیتی که در آن حضور دارد بیندیشد و بهترین مکان را برای پنهان شدن انتخاب کند. از طرفی وقتی نوبت خودش می شود نشانه ها را جستجو کند و به دنبال آنها باشد تا بتواند آنها را پیدا کند و فرد پنهان شده را بگیرد. این بازی می تواند روی مهارتهای شناختی کودک نیز موثر باشد.

5. کتابخوانی و قصه گویی

همه ما به اهمیت قصه گویی و کتابخوانی در رشد کلامی کودک آگاه هستیم. اما شاید تفاوت قصه گویی و کتابخوانی را به خوبی ندانیم. در کتابخوانی شما کلمات کتاب را غالبا از روی کتاب برای او می خوانید. گاهی ممکن است انگشتتان را زیر کلماتی که خوانده اید بگیرید و آنها را نشان دهید. یادتان باشد در آینده این کار کمک شایانی به توانمندی کودک در خواندن می کند. اما وقتی قرار است قصه بگویید، شما از کلمات خودتان برای روایت یک داستان استفاده می کنید. دیگر نیازی به خواندن از روی یک متن نیست و حتی چند عکس هم می تواند برای روایت کافی باشد. گاهی هم ممکن است شما از هیچ ابزاری برای قصه گویی استفاده نکنید. پیشنهاد می کنیم قصه گویی و کتابخوانی را برای کودکان جذاب کنید. مثلا با هیجان بخوانید و یا صدای خود را تغییر دهید و به جای شخصیتهای مختلف داستان حرف بزنید. احتمالا با رشد زبانی کلامی، کودک هم کم کم شروع به تعریف کردن داستانهایی بکند و یا مثلا از روی کتاب بخواند. بهتر است با توصیف کار او و نیز نشان دادن اشتیاقتان او را به ادامه این کار ترغیب کنید.

6. یکی مال تو، یکی مال من

یکی از مهمترین تغییرات رشدی در این بازه سنی ایجاد حس مالکیت در کودک است. با این بازی می توانید ضمن جهت دهی به این حس، به او کمک کنید حال بدش را در زمان مشارکت با دیگران مدیریت کند. در این بازی سبدی پر از وسایل مختلف مثل مداد شمعی ها، خمیرهای بازی و از این دست اماده کنید. بعد با کودک نوبت به نوبت یک وسیله از داخل سبد بردارید و بعد از برداشتن هر کدام بگویید:این مال من، خوب… این هم مال تو.  بعد با آن وسایل با یکدیگر بازی کنید.

7. شکار

این بازی برای کودکان نوپا هم جذاب است و هم می تواند بسیار آموزشی باشد. در این بازی شما به کودک می گویید اشیا با ویژگی های خاص در خانه را شکار کند. مثلا به او می گویید” بیا برویم همه دایره ها را شکار کنیم”. بعد از او انتظار داریم همه اشیا دایره ای را برای ما بیاورد.

8. جورچینها

پازل و جورچین فعالیتی جذاب برای کودکان است که می تواند توانمندی های ذهنی آنها را بالا ببرد. روند انتخاب پازل از آسان به سخت بسیار مهم است. اگر چیدن پازل بیش از حد برای کودک دشوار باشد او را خسته و ناکام می کند و دیگر به سراغ آن نمی رود. از طرفی اگر بیش از حد هم ساده باشد او را کسل می کند و ممکن است دیگر آنرا انجام ندهد. لازم نیست حتما پازل برای کودک بخریم. می توانیم از کودک بخواهیم یکی از نقاشی هایش را به دو یا سه قسمت ببرد و تکه ها را کنار یکدیگر بگذارد.

9. چی فرق داره؟

این بازی برای افزایش تمرکز و دقت کودک می تواند مناسب باشد. وسیله هایی نظیر آجره ها را در مقابل چشم کودک قرار می دهیم. باید یکی از این اشیا با بقیه فرق داشته باشد. بعد از او می خواهیم آنچه که متفاوت است را پیدا کند. این کار دقت و تمرکز کودک را بالا می برد. به علاوه آنکه او کم کم با تفاوتها و شباهت ها آشنا می شود و می تواند به تدریج مهارت طبقه بندی بر اساس ویژگی های ظاهری را بیاموزد.

10. دور شدی، نزدیک شدی.

این بازی برای بسیاری از ما والدین پرخاطره است. در این بازی یکی از افراد از اتاق خارج می شود و یک وسیله در اتاق پنهان می شود و یا تغییری در اتاق ایجاد می شود. وقتی بازیکن به داخل اتاق بازگشت از او می خواهیم این تغییر و یا شی پنهان شده را پیدا کند. وقتی او به هدف نزدیک شد بلندتر دست می زنیم و وقتی دور شد آرامتر. به این ترتیب به بازیکن کمک می کنیم تا هدف را پیدا کند.

11. بازی و خلاقیت هنری

رنگهای انگشتی، قیچی های ایمن که فقط برای بریدن کاغذ مناسب هستند،کاغذهای رنگی و وسایلی از این دست می تواند خلاقیت هنری کودک را بالا ببرد. بهتر است فضا را طوری تغییر دهیم که قانون های کمتری برای کودک بگذاریم و او هر چه آزادانه تر بتواند با این ابزارها کار کند. مثلا اگر نگرانید که رنگ انگشتی دیوار را کثیف کند، ضمن حفظ اصول ایمنی به کودک اجازه دهید تا در حمام با آنها بازی کند.

12. مسیر پرپیچ و خم

یکی از بازی های خوب برای نوپایان ایجاد یک مسیر پرپیچ و خم است. مسیری را به عنوان مسیر بازی انتخاب کنید و موانعی را برای عبور از آن سر راه کودک قرار دهید. در طول مسیر ممکن است کودک مجبور شود، برای رد شدن از زیر صندلی سینه خیز برود، یا برای عبور از روی سطح شیبدار تمهیداتی بیندیشد که تعادلش بیشتر حفظ شود. هر چه مسیر دشوارتر باشد و کودک کمتر راهنمایی شود، وادار می شود تا بیشتر از مهارت حل مساله کمک بگیرد.

13. بازی من الان چه حسی دارم

این بازی برای تقویت هوش هیجانی کودک و درک احساس دیگران می تواند بسیار کارامد باشد. در این بازی می توانیم به نوبت قیافه های مختلفی به خود بگیریم و از کودک بخواهیم حدش بزند با توجه به شکل ما و حالت بدنی مان، الان چه احساسی داریم. می توانیم این بازی را در زمانی که. در خیابان هستیم هم انجام دهیم. مثلا به افراد کنار خیابان اشاره کنیم و بگوییم به نظر شما این فرد الان چه حسی دارد و فکر می کنی چرا این حس را دارد؟

می توانیم به کودک بگوییم مثلا نمایش اجرا کند و مثلا ناراحت است. در این حالت چگونه راه می رود؟ چگونه حرف می زند؟ چرا ناراحت است؟