چطور کودکی حرف شنو داشته باشیم؟

گاهی اوقات کوچولوی خانه شما آنقدر نافرمانی می‌کند که شما را به مرز جنون می‌رساند. آن وقت تنها آرزویی که دارید آن است که این بچه کمی حرف ‌شنو تر باشد و دست از لجبازی کردن بردارد. اما قبل از آنکه همه تقصیرها را گردن فرزندتان بیندازید. بهتر است یک بار دیگر در نوع تعامل خود با کودک و روش‌های تربیتی‌تان تجدید نظر کنید. شاید با تغییر این روش‌ها نتایج بهتری بگیرید!

برای بچه‌ها سرپیچی از خواسته‌های والدین ممکن است یک نوع اعلام استقلال باشد. بچه‌ها معمولا از 3 سالگی به بعد دلشان می‌خواهد استقلال و توانایی‌هایشان را به رخ شما بکشند و هر چه بزرگتر شوند این رفتار شدت بیشتری می‌گیرد. اما گاهی دلیل نافرمانی آنها خیلی ساده‌تر از این حرف‌هاست. بعضی اوقات بچه‌ها دستورات و خواسته‌هایتان را درک نمی‌کنند و به همین دلیل کاری را که از آنها خواسته‌اید نصفه و نیمه یا کاملا برعکس انجام می‌دهند. با این حال دلیل نافرمانی کودک هر چه که باشد ما برای شما :

توصیه‌هایی داریم که می‌توانند به تربیت یک کودک « حرف‌شنو » کمک کنند

1- برای اینکه کودکی حرف شنو داشته باشید بهتر است پیامتان را کوتاه و واضح بگویید:

برای آنکه به فرزندتان بگویید اسباب‌بازی‌هایش را جمع کند. لازم نیست نطق غرایی در باب اهمیت نظم ترتیب دهید. فقط کافی است خیلی صریح و کوتاه بگویید: «همین الان اسباب‌بازی‌هات رو جمع کن». در این پیام کوتاه هم وظیفه به روشنی مشخص است و هم زمان انجام آن. اما وقتی به کودک بگویید که: «هیچ‌کس از یه اتاق شلوغ خوشش نمیاد. پس چرا می‌ذاری اسباب‌بازی‌هات همین‌جوری وسط اتاق ولو باشن؟» فقط او را گیج و سردرگم کرده‌اید و احتمالا کودک بعد از شنیدن این جمله بدون توجه به حرف شما راهش را می‌گیرد و می‌رود!

نکته 1: هر بار فقط و فقط یک وظیفه را از کودک بخواهید. ردیف کردن چند وظیفه (مثل اتاقت رو جمع کن، دست‌هاتو بشور و لباس کثیفات رو بنداز تو سبد) باعث سردرگمی و فراموشکاری کودک می‌شود.

نکته 2: از دستورات شفاف استفاده کنید. مثلا وقتی فرزندتان در حال به هم ریختن آشپزخانه است، نگویید: «شیطونی نکن». چون کودک احتمالا درکی از مصداق‌های شیطنت ندارد. به جای آن بگویید: «ظرفا رو از توی کابینت برون نیار».

2- برای اینکه کودکی حرف شنو داشته باشید، غر نزنید، او را سرزنش نکنید:

بچه‌ها هم درست مثل بزرگترها از غرولند متنفرند و به آن بی‌توجهی می‌کنند. با غرولند ممکن است خشم خود را تخلیه کنید اما هرگز نمی‌توانید کودک حرف شنو تربیت کنید. دلیلش هم ساده است؛ غر زدن به معنی ابراز شکایت است و در این ابراز شکایت هیچ وظیفه‌ای برای کودک تشریح نمی‌شود. یادتان باشد که ذهن کودکان مثل ربات است و غر زدن شما شبیه مقاله. ربات برای اجرای وظایف نیاز به دستور مستقیم دارد، نه شنیدن یک مقاله!

3- زمان تعیین کنید:

وقتی دستوری به کودک می‌دهید برای او مشخص کنید که تا چه زمانی باید آن را انجام دهد. سعی کنید برای انجام وظایف زمانی منطقی در نظر بگیرید. اگر این زمان خیلی کوتاه باشد کودک هول می‌شود و نمی‌تواند فرمان شما را به درستی اجرا کند. اگر هم زمان زیادی طولانی باشد کودک یا وظیفه را فراموش می‌کند و یا آن را به تعویق می‌اندازد.

4- بگویید و بروید:

رمز موفقیت شما در همین نکته است. درخواستتان را به کودک بگویید و دور شوید تا او آن کار را انجام دهد. این که بالای سر کودک بایستید تا کاری را انجام دهد، یا حتی بدتر، خودتان مشغول انجام آن کار شوید فقط باعث از زیر کار در رفتن کودک و نافرمانی بیشتر او می‌شود. اگر از کودک خواسته‌اید مسواک بزند، لازم نیست پشت در دستشویی منتظر بمانید یا درخواستتان را ده‌ها بار تکرار کنید. وظیفه را به او بگویید. زمان انجامش را مشخص کنید و منتظر فرمانبرداری کودک باشید.

5- جور کودک را نکشید:

اگر کودک از انجام وظایفش شانه خالی کرد شما جور او را نکشید. به جای آن بگذارید با عواقب نافرمانی‌اش مواجه شود. مثلا اگر از او خواسته‌اید توپ گِلی‌اش را بشوید و کودک امتناع کرده شما به جای او این کار را نکنید تا دفعه بعد که خواست توپ بازی کند با دیدن توپ کثیف، به یاد نافرمانی‌اش بیفتد. به این ترتیب بدون جنگ اعصاب و دعوا به او یاد داده‌اید که چرا هر کاری باید به وقتش و به درستی انجام شود.

6- برای اینکه کودکی حرف شنو داشته باشید بهتر است در همه کارها دخالت نکنید:

یکی از مهم‌ترین دلایلی که کودکان از انجام دستورات شما شانه خالی می‌کنند و حرف شنو ی ندارد این است که مثل فرماندهان جنگی دستور می‌دهید. و انتظار دارید دستوراتتان مو به مو اجرا شوند! درست است که اجرای دستور اهمیت دارد. اما سطحی از اختیارات فردی را هم برای کودک در نظر بگیرید. بگذارید گاهی کارها را به روش خودش انجام دهد حتی اگر از نظر شما بهترین روش نیست. همچنین گاهی دو انتخاب به کودک بدهید تا از بین آنها یکی را برگزیند. به این ترتیب به حس استقلال طلبی کودک احترام گذاشته‌اید.

7- پاداش و تنبیه در نظر بگیرید:

از قبل با کودک صحبت کنید و بگویید که با هر بار نافرمانی یک امتیاز منفی می‌گیرد و این امتیازهای منفی وقتی جمع شوند برای او جریمه در پی دارند. این جریمه بهتر است محرومیت کودک از یک کار لذتبخش (مثل تلویزیون دیدن، پارک رفتن و…) باشد. به همین ترتیب برای حرف‌شنوی کودک هم پاداش در نظر بگیرید و به اجرای این سیستم پاداش و تنبیه کاملا پایبند باشید.