والدینی که قانون تعیین می کنند، فرزندان مسئولتری دارند

مطالعات زیادی انجام شده است تا نقش والدینی که مطالبه گر و پاسخگو هستند را بررسی کنند. پاسخگو بودن به این معناست که والدین نیازهای کودک را می شناسند و تلاش می کنند آنها را برآورده کنند. مطالبه گر بودن به آن معناست که والدین انتظاراتی از فرزندانشان دارند و برای اجرایی شدن این انتظارات تاکید می کنند.

زمینه ذهنی فرزندان ما از همان دوران نوزادی تا بزرگسالی در حال شکل گیری است و بین حالتی از اطمینان، ناامنی و حالت سومی که امیدواریم ایجاد شود در نوسان است. مجربترین و موثرترین والدین کسانی هستند که هر دو نیروی ضروری برای رشد کودک، یعنی دلبستگی و استقلال را با در او تقویت کنند.

وقتی کودک دلبستگی ایمن پیدا کرد. حس اعتماد و توان برقراری ارتباط عاطفی در او ایجاد می شود. هر دو این موارد در رشد توانایی برقراری ارتباط با دیگران موثر است. وقتی کودک هم مستقل و هم مسئول است. می تواند خودش را در شرایط پر تنش آرام کند و در فعالیتهای مستقل شرکت کند.

وقتی ما درباره نظم صحبت می کنیم بیشتر به دنبال راهکارهایی برای کنترل بچه ها هستیم. اما منظور از نظم (یا خود تنظیمی)در این مقاله راهکاری برای رشد و توانایی کودک برای مدیریت رفتارهایش به صورتی است که از رفتارهای نامطلوب پیشگیری کند. و اقدام به انجام  رفتارهای مطلوب بکند که او را به هدفش می رساند. در این حالت نیازی به کنترل بیش از حد و روز افزون والدین نیست.

کلید طلایی آموزش قوانین به کودکان این است که والدین خودشان در فرزندپروری شان قانون مند باشند.

نادیده گرفتن کودک

والدینی که خود را از زندگی فرزندانشان جدا می کنند یا به طور عاطفی خود را درگیر نمی کنند. نمی توانند برای فرزندانشان محدودیت اعمال کنند یا به آنها دستورالعمل اجرایی بدهند. این والدین ممکن است توقعات زیادی از فرزندانشان نداشته باشند و محدودیت و یا قوانینی برای آنها در نظر نگیرند. والدینی که به خاطر مشغله ها و گرفتاری های زیاد، کودکانشان را نادیده می گیرند.  فرزندان این والدین باعث می شوند بسیاری از نیازهای کودکان برآورده نشود و کودکان دچار آسیبهای جسمانی یا محرومیتهای عاطفی شوند. این کودکان ممکن است از روابط نزدیک اجتناب کنند و حتی از برقراری این روابط وحشت داشته باشند. ممکن است سطوح بالای اضطراب را تجربه کنند و نتوانند مهارت همدلی را پرورش دهند، حتی در تصمیم گیری دچار مشکل شوند. البته ممکن است سواستفاده های بیشتری این کودکان بشود که همه آنها می تواند برای او و آینده اش آسیب زننده باشد.

والدین سخت گیر

بعضی از والدین با اینکه توقعات زیادی از فرزندان خود دارند اما در مقابل نیازهای عاطفی فرزندانشان به شکل مطلوب پاسخگو نیستند. این والدین سخت گیر هستند. ممکن است عصبانی باشند و بیشتر از شیوه تنبیه و تشویق برای تربیت فرزندشان استفاده می کنند. این والدین شیوه های مختلفی برای شکل دهی رفتار کودک دارند،اجبار، تنبیه یا تهدید. راهکارهای خشونت بار و تند، ممکن است باعث شود کودک به حرفهای والدین گوش دهد اما با برآورده شدن نیازهای کودک بسیار متفاوت است و ممکن است منجر به بالا رفتن سطح خشم، دلخوری، ترسو شدن کودک شود و یا حتی منجر به این شود که کودک تنها در مقابل اجبار و زور کاری انجام دهد.

والدین سخت گیر یا دیکتاتور انتظارات زیادی دارند و نسبت به اجرایی شدن همه این قوانین و حدود هیچ گونه انعطافی ندارند. این والدین بسیار محدود کننده هستند و فرصت مکالمه دو طرفه را نمی دهند. آنها درباره علت و منطق پشت قوانین صحبت نمی کنند. انتظار دارند خودشان و قوانینشان بدون هیچ چون و چرایی پذیرفته شوند و به آنها احترام گذاشته شود. این رفتار دو علت می تواند داشته باشد. این والدین یا خودشان هم به این شیوه بزرگ شده اند و راه دیگری نمی شناسند یا اینکه نسبت به فرزندپروری خود اعتماد کافی ندارند.

فرزندان این والدین اضطراب بالا دارند و درگیر افکار و رفتارهای تکانشی(رفتار های مخاطره آمیز بدون توجه به پیامد آن) می شوند. چرا که خود تنظیمی و استقلالشان رشد کافی ندارد و نمی توانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند.

والدگری سهل گیرانه

گروهی از والدین در مقابل نیازهای فرزندانشان پاسخگو هستند اما هیچ انتظاری از آنها ندارند. والدینی که از لحاظ عاطفی فرزندانشان را تغذیه می کنند اما کنترل و محدودیت کافی برای آنها قائل نیستند. بیشتر از آنکه والدین فرزندانشان باشند، صرفا مثل یک دوست با فرزندشان رفتار می کنند (البته که داشتن روابط دوستانه بسیار ارزشمند است اما نباید باعث حذف شدن قدرت والدین شود. گرچه این والدین گرم، پذیرا و دوست داشتنی هستند اما نیاز فرزندشان به قوانین و محدودیتها را نادیده می گیرند. نیاز به خود نظم بخشی در این خانواده ها کمتر مورد توجه قرار می گیرد. این رفتار منجر به رفتارهای نابالغ و یا حتی غیر سالم در فرزندان می شود.

والدین این فرزندان هم سطوح بالای اضطراب و رفتارها و افکار تکانشی را تجربه می کنند. آنها در مواجهه با ساختار و توقعات دنیای واقعی به خاطر عواطفی که به حد مطلوب تنظیم نشده است و ظرفیت رشد نیافته کنترل خود با مشکل مواجه می شوند.

والدین قانون مدار

والدینی که هم نسبت به نیازهای فرزندانشان پاسخگو هستند و هم برای آنها قانون و محدودیتهایی را در نظر می گیرند. آنها را به سمت بلوغ و استقلال راهنمایی می کنند. این والدین قاطع هستند اما سخت نیستند. گاهی استثناهایی قائل می شوند. این والدین هم به برآوردن نیازها فکر می کنند هم ارزشها و مهارتهای کلیدی را آموزش می دهند.

این سبک فرزندپروری سبک فرزند پروری دموکراتیک هم نامیده می شود که هم فرصت گفتگوی دوطرفه را در اختیار خانواده قرار می دهد هم. به حد توان و سطح رشدی کودک از او انتظار دارند به قوانین پایبند بمانند. این والدین هم استقلال فرزندشان را رشد می دهند و هم محدودیت ها و قوانینی برای رفتار فرزندانشان در نظر می گیرند. هم حقوق و امتیازات کودک را به رسمیت می شناسند و هم از او انتظار مسئولیت پذیری و قضاوت درست را دارند. استانداردهای مشخصی برای فرزندشان تنظیم می کنند. پیگیر اجرایی شدن آنها هستند و به آنها کمک می کنند با دادن قدرت تصمیم گیری خوب و ایجاد فضای کافی برای پی گرفتن علایقشان به رشد استقلال آنها کمک می کنند.

وقتی کودک اقدام به انجام رفتار نامطلوبی می کند. والدین هوشیار تلاش می کنند به شیوه ای عمل کنند که دلیل اصلی رفتار نادرست یا تکانشی مشخص شود. والدین قانون مدار از فرزندانشان توقع دارند بدون اینکه آنها را از لحاظ روانی تحت فشار بگذارند و به نیازهایشان پاسخ می دهند بدون اینکه مدیریت رفتار را از دست بدهند. آنها منطق پشت قوانین و عواقب عملکرد کودک را با او در میان می گذارند. این شیوه تربیتی منجر به پرورش فرزندانی می شود که رفتار اجتماعی بهتری دارند و در مهارت های منطق اخلاقی بهتر عمل می کنند. این کودکان قاطع تر، در امور اجتماعی مسئولتر و قدرت خود تنظیمی و تعامل بهتری با دیگران دارند.

کودکان این والدین مثل همه افراد در مواجهه با عوامل تنش زا دچار اضطراب می شوند. اما بهتر می توانند با این تنش ها سازگار شوند.

کمتر درگیر اضطراب و افسردگی می شوند. کمتر درگیر رفتارهای پرخاشگرانه یا سو مصرف مواد می شوند. آنها به جای اینکه به خاطر شکستها فرزندانشان را توبیخ کنند. از لحاظ عاطفی حمایتشان می کنند و به آنها کمک می کنند مشکلاتشان را حل کنند. مهارت حل مساله را به انها می اموزند و در مسیر یادگیری به آنها کمک می کنند.

اگر بتوانیم والدینی قانون مداری باشیم بهتر می توانیم توانمندی های فرزندانمان را ارتقا دهیم. به علاوه به آنها کمک می کنیم تا با محدودیتهای سالم زندگی کند و ناملایمات ها را تاب بیاورد. خود تنظیمی داشته باشد و بتواند خود را راهبری کند. والدینی که انتظارات مشخصی از فرزندانشان دارند. در صورت بروز رفتار نامطلوب اجازه می دهند فرزندشان با عواقب آن روبه رو شود. و نسبت به نیازهای وی حساس و پاسخگو هستند. فرزندانی با اعتماد به نفس، توانمند و مقاوم بار می آورند.