5 بازی برای حل مشکل کمرویی کودک

کمرویی کودک یک مشکل جدی است که نباید آن را به پای حجب و حیا یا رودربایستی داشتن بگذارید. این مشکل اگر در کودکی حل نشود می‌تواند در بزرگسالی باعث انزوای اجتماعی شده یا الگوی مخربی در روابط بین فردی فرزندتان شکل دهد.

بچه‌های کمرو در روابط اجتماعی اضطراب و فشاری بیش از حد را تحمل می‌کنند که معمولا ناشی از کمبود اعتماد به نفس یا احساس بی‌ارزشی است. این بچه‌ها گاهی به خاطر روابط محدودی که در خانواده داشته‌اند، مهارت‌های ارتباط اجتماعی را نیاموخته‌اند و در رابطه با همسالان و دیگران مدام دچار اشتباه و سرخوردگی می‌شوند.

کمرویی کودک می‌تواند تا آنجا پیش برود که آنها توانایی ابراز وجود را از دست بدهند و نتوانند قابلیت‌ها و استعدادهایشان را به دیگران نشان دهند. به همین دلیل اگر کودک تان دچار کمرویی است، توصیه می‌کنیم هر چه سریع تر در صدد رفع این مشکل برآیید.

در ادامه برای شما چند پیشنهاد موثر داریم که می‌توانند در قالب بازی مهارت‌های ارتباطی فرزندتان را بهبود بخشیده و به او جرات ابراز وجود بدهند. 

از کمرویی کودک جلوگیری کنیم

• برای جلو گیری از کمرویی کودک تئاتر خانگی بازی کنید

یکی از قصه‌های مورد علاقه کودک را انتخاب کرده و از او بخواهید تا بر اساس آن نمایشی را برای شما اجرا کند. به عنوان تنها بیننده نمایش همه توجه و تمرکزتان را به او بدهید و او را تشویق کنید. اگر در اجرای نمایش کارش خوب نیست از او انتقاد نکنید. می‌توانید نوبتی بازی کرده و در نوبت بعدی که شما بازیگر هستید، جزئیاتی را به نمایش بیفزایید تا او هم ایده بگیرد و در این کار بهتر شود. یادتان باشد هدف از اجرای نمایش، تمرین بازیگری نیست بلکه تمرین جرات ورزی و ابراز وجود است. به مرور که فرزندتان با این بازی اخت شد می‌توانید تعداد تماشاگران را به صورت تدریجی بیشتر کنید. یعنی اول از عروسک‌ها به عنوان تماشاگر استفاده کنید بعد کم کم از اقوام یا دوستانش هم بخواهید که تماشاگر نمایش باشند. به این ترتیب هم اعتماد به نفس کودک بالاتر می‌رود و هم اضطراب او در مقابل جمع کنترل می‌شود.

• برای جلو گیری از کمرویی کودک از کودک فیلم بگیرید

از فرزندتان بخواهید که یک داستان، جوک یا خاطره را تعریف کند. از او فیلم بگیرید یا صدایش را با گوشی موبایلتان ضبط کنید و بعد آن را دوباره پخش کرده و با هم بشنوید. این کار باعث می‌شود کودک نسبت به صدا و تصویر خود شناخت پیدا کرده و از زاویه نگاه دیگران با خودش مواجه شود. نتیجه این مواجهه آن است که کودک در جمع احساس شرم یا کمرویی نخواهد داشت. از سوی دیگر شنیدن صدا و دیدن تصویر خود می‌تواند باعث شناخت ضعف‌ها و برطرف کردن آنها شود.

در مرحله بعد می‌توانید این فیلم یا فایل صوتی را برای اقوام و دوستان بفرستید. وقتی کودک بداند دیگران از دیدن و شنیدن او استقبال می‌کنند، احساس خجالت کمتری خواهد داشت. برای این کار بهتر است کودک را ترغیب به انجام کاری کنید که در آن مهارت دارد. مثلا اگر کودکتان بلد است یک قطعه موسیقی را خوب بنوازد هنگام نواختن از او فیلم بگیرید. یا اگر حکایت تازه‌ای را آموخته از او بخواهید آن را تعریف کند. اگر درست کردن یک کاردستی را بلد است، حین انجام آن فیلم بگیرید تا این فیلم را با دوستانش هم به اشتراک بگذارد. با این کار فرزندتان را به ابراز وجود ترغیب کرده اید.

• با عروسک‌ها خاله بازی کنید

بیشتر بچه‌ها با اسباب بازی‌ها و عروسک‌هایشان در یک دنیای خیالی معاشرت دارند. آنها عروسک‌هایشان را آنقدر جدی می‌گیرند که می‌توانند زنده تصورشان کنند. بنابراین اگر معاشرت خیالی کودک با عروسک‌ها را به دنیای بیرونی بیاورید و به آن جهت دهید می‌توانید روی مهارت‌های ارتباطی فرزندتان کار کنید. مثلا با عروسک‌هایش یک مهمانی ترتیب دهید و دو نفری مشغول پذیرایی از مهمان‌ها شوید. آنچه را که فرزندتان باید در مهمانی‌ها و در تعامل با آدم‌ها بیان کند، در این خاله بازی تمرین کنید. با عروسک‌ها مصاحبه کنید و نظر آنها را درباره موضوعات مختلف بپرسید. سپس این مصاحبه را با فرزندتان داشته باشید تا او وادار به بیان احساسات و افکارش شود، کلمات مناسب برای این کار را تکرار و تمرین کند و در نهایت ترسش از افشای خود در مقابل دیگران بریزد.

• برای مقابله با کمرویی کودک بازی‌های گروهی ترتیب دهید

درست است که در دوران کرونا روابط اجتماعی بچه‌ها محدودتر شده و خانه نشینی‌شان هم بیشتر. اما سعی کنید تفریحات تازه‌ای در هوای آزاد ترتیب دهید تا فرزندتان با همسالانش بازی گروهی کرده و روابط اجتماعی را در قالب این بازی‌ها تمرین کند. فعالیت‌های فیزیکی، به ویژه اگر جمعی باشند، بیشتر از آن چه فکرش را می‌کنید می‌توانند در ابراز وجود و افزایش اعتماد به نفس کودک موثر باشند. بچه‌ها در بازی گروهی، زندگی گروهی را تجربه می‌کنند. به اشتراک گذاشتن، تقسیم وظایف، تلاش کردن، همکاری کردن، محبت و… همه در این نوع بازی‌ها تمرین می‌شوند. فعالیت‌های فیزیکی هم با بهتر کردن عملکرد بدنی کودک، تخلیه انرژی او و یادآوری مهارت‌‌هایش باعث کاهش کمرویی او خواهند شد.

• کتابخوانی را فراموش نکنید

کتاب‌ها از دو جهت می‌توانند به رشد مهارت‌های اجتماعی کودک کمک کنند. اول با تصویرسازی و قهرمان سازی در ذهن کودک و دوم با گسترده تر کردن دایره واژگان کودک.

وقتی برای فرزندتان کتابی می‌خوانید، او با شخصیت‌های داستان همذات پنداری می‌کند و خودش را جای آنها قرار می‌دهد. حالا اگر شخصیت کتاب، کودکی جسور، با اعتماد به نفس و توانا باشد، کودک با این شخصیت الگوسازی خواهد کرد. از سوی دیگر، ادبیات ذهن کودک را غنی می‌کند. بچه‌هایی که با کتاب بزرگ می‌شوند کلمات بیشتری بلدند و بهتر می‌توانند با این کلمات، افکار و احساساتشان را بیان کرده و با دیگران ارتباط برقرار کنند.

یک استفاده دیگر که می‌توانید از کتابخوانی بکنید این است که از کودک بخواهید بعد از پایان هر بخش، آن چه را که شنیده برای شما و دیگر اعضای خانواده بازگو کند. به این ترتیب کودک یاد می‌گیرد که ذهنش را نظم داده و در مقابل دیگران افکار را بیرون بریزد. نتیجه این کار هم افزایش اعتماد به نفس کودک است.

نویسنده: آرزو رستم زاد